Iedere uitgever is anders

Zoek de juiste uitgever of uitgeefvorm voor jouw boek.

Blog door: Loes Vork

'De' uitgever bestaat niet

Als ik auteurs en auteurs-in-spé hoor praten over uitgevers dan hebben ze het vaak over ‘de uitgever’ alsof dat een vaststaand gegeven is. Maar ‘de uitgever’ bestaat niet. Misschien vroeger wel, maar nu niet meer. Als je één praktische vraag stelt aan 30 uitgeverijen, zoals Nienke deed voor haar afstudeeronderzoek, krijg je minstens 10 verschillende antwoorden.

Welke uitgever past het beste?

Dus als je een uitgever zoekt voor jouw boek, dan is het niet alleen handig om uit te zoeken welke uitgever of welk fonds inhoudelijk het beste bij je past maar ook welk uitgeefvorm het beste bij je past. Ik beschrijf hier enkele soorten. Overigens kan iedereen die dat wil zichzelf uitgever noemen. Het is geen beschermd of gereglementeerd beroep. Je hoeft zelfs niet ingeschreven te zijn bij de Kamer van Koophandel om jezelf ‘Uitgeverij X’ te kunnen noemen.

De klassieke uitgever

De klassieke of traditionele uitgever investeert in een auteur. De uitgever hoopt langer met de auteur samen te werken en (uiteindelijk) aanzienlijke aantallen te verkopen van diens boeken. Deze uitgever betaalt alle kosten voor het maken van het boek en gaat zelf dus pas verdienen als het boek daadwerkelijk wordt verkocht. Vaak wordt het voor een uitgever financieel pas interessant als de verkoop voorbij de 1500 exemplaren gaat. Je kunt dan ook verwachten dat ze aandacht besteden aan de marketing van het boek.

Traditionele uitgevers hebben persoonlijke contacten opgebouwd met boekhandels, staan op de (besloten) boekenmarkt voor de boekhandels en werken met aanbiedingenbrochures richting de boekhandels. Ze hebben vaak ook een netwerk opgebouwd binnen de media.

Ze hebben een voorkeur voor auteurs die zelf al flinke bekendheid hebben opgebouwd zoals BN-ers en ondernemers met een zeer groot netwerk / influencers. De marketinginspanningen concentreren zich echter rondom de verschijning van het boek, daarna moet het boek ‘zichzelf verkopen’. Dat werkt wanneer de auteur inderdaad zelf al bekendheid heeft opgebouwd, en/of wanneer het boek zó veel media-aandacht krijgt dat de lezers het werkelijk overal tegenkomen. Maar ook dat laatste lukt bijna alleen als je een bekende Nederlander bent, of als het boek over een actueel of zeer opzienbarend onderwerp gaat.

De auteur krijgt een vergoeding per boek, eventueel deels in de vorm van een voorschot. Tegenwoordig bedragen de royalty’s voor een auteur vaak 8%. Dat kan oplopen tot 15% als je een goed verkopende auteur bent. Als je met meerdere auteurs bent moet dit bedrag gedeeld worden. Als auteur weet je niet aan wie je boek is verkocht.

Als je je boek ook zelf rechtstreeks aan lezers wil verkopen, dan kun je daarover meestal afspraken maken met je uitgever. Een inkoopkorting van 40% voor auteurs is gebruikelijk, soms kun je onderhandelen voor een beetje meer inkoopkorting. In principe zal een uitgever blij zijn met alles dat bijdraagt aan de verkoop van je boek(en).

Als je boek wordt geaccepteerd, is dat omdat de uitgever vermoedt dat het goed zal verkopen. Dat wil nog niet zeggen dat jouw boek ook echt een goed boek is. Boekhandels vertrouwen er echter wel op dat de boeken van traditionele uitgevers professioneel zijn geredigeerd en vormgegeven.

De samen-met-de-auteur uitgever 

Deze uitgever zou zichzelf eigenlijk een zelfuitgeef-begeleider moeten noemen. Hij kan meestal alles wat de klassieke uitgever ook kan (zelf of met partners), maar investeert niet in de auteur of in het boek. De auteur betaalt voor de verschillende diensten zoals opmaak, redactie en drukken. De zelfuitgeef-begeleider verdient aan de auteur en niet aan de verkoop van boeken. De marketing is daardoor minder belangrijk voor deze partij. Men richt zich eerder op het aantrekken van auteurs, dan op het verkopen van boeken.

Begeleid zelfuitgeven is fijn voor auteurs die bijvoorbeeld ook ondernemer zijn, die hun boek ook zelf willen verkopen en/of die zelf verstand hebben van marketing.

Vraag goed uit wat de zelfuitgeef-begeleider wel en niet voor je doet. Zijn ze bijvoorbeeld aangesloten bij het CB of moet je dat zelf doen? Verzorgen ze een isbn nummer en staat dat dat op hun naam, of op die van jou? Wie heeft welke rechten? Wie bepaalt wat?

Vaak hebben ze niet de contacten met de boekhandels opgebouwd zoals een traditionele uitgeverij dat heeft. Boekhandels beschouwen deze boeken als 'zelf uitgegeven' en zullen je boek niet zo snel in de collectie opnemen. Dus vraag jezelf af of het belangrijk voor je is om in de boekhandels te liggen, en of dat dan ook zal leiden tot verkoop (lees hier meer over in de blog over het boekmarketing misverstand). Misschien is je boek 'voor iedereen' beschikbaar via CB en grote webshops, maar als er geen bekendheid is opgebouwd zal je boek niet gemakkelijk verkopen.

Deze vorm van uitgeven is vooral geschikt als je niet bij een traditionele uitgever terecht kunt en je je richt op een niche waarbinnen je zelf al enige bekendheid hebt opgebouwd. Of wanneer je een ondernemer bent die het boek inzet om andere diensten te verkopen, of het boek aanbiedt als onderdeel van een dienst. Je verkoopt je boek vooral binnen je eigen netwerk en zult alleen meer lezers bereiken als je zelf gedurende langere tijd stevig aan je marketing werkt (of budget hebt om dit uit te besteden).

Als je boek wordt geaccepteerd, is dat omdat de uitgever aan jou kan verdienen. Dat wil nog niet zeggen dat jouw boek ook echt een goed boek is, en ook niet dat er een (groot) publiek voor is. Je zal moeite moeten doen om te bewijzen aan lezers dat jouw boek goed is, bijvoorbeeld door te vertellen dat je professionals hebt ingeschakeld voor redactie en vormgeving, door recensies te publiceren door gezaghebbende partijen en door een gratis inkijkexemplaar (pdf) aan te bieden zodat de lezer zelf de kwaliteit kan beoordelen.

De print-on-demand uitgever

Deze uitgever bestaat in de basis uit een drukker / printer, meestal met een eigen webshop. Als een lezer jouw boek bestelt dan wordt er een exemplaar geprint en verzonden. Bij sommige POD uitgevers kun je als auteur alles online zelf regelen, bij andere word je persoonlijk begeleid. POD uitgevers hebben vaak een keuzemenu zodat je kunt kiezen wat zij (of aangesloten experts) doen, en wat je zelf doet. De auteur betaalt voor alle praktische zaken zoals de opmaak van het boek, de vermelding op de website, en aanvullende diensten zoals verkoop via Centraal Boekhuis en Bol.com.

De POD service verdient vooral aan auteurs, maar ook aan de verkoop van de boeken. Vaak hebben ze een eigen website via welke de boeken worden aangeboden. Onderzoek goed of er verder nog iets wordt gedaan aan de marketing van je boek.

Als auteur weet je bij POD niet aan wie je boek wordt verkocht. Als je je boek ook zelf rechtstreeks aan lezers wil verkopen dan zul je dus zelf een kleine oplage moeten laten printen. Soms zijn de tarieven zo ongunstig dat je als auteur erop inlevert als je je boek ook zelf wil verkopen. Ga dus na hoe belangrijk het voor je is om (ook) zelf te kunnen verkopen.

Voordeel van POD is dat je niet hoeft te investeren in een gedrukte oplage die je misschien niet verkoopt. En dat je zelf niet hoeft te verzenden.

Een schrijfcoach / auteurscoach

Een schrijfcoach / auteurscoach heeft als hoofdactiviteit om de auteur te begeleiden tijdens het schrijven van het boek. Ook hierin bestaan grote verschillen: sommigen begeleiden alleen tijdens het schrijven. Anderen helpen je ook om een uitgever te vinden. Weer anderen kunnen je (zelf of met partners) alles bieden wat er nodig is om je boek uit te brengen onder hun naam of onder je eigen naam. Er zijn ook schrijfcoaches die het boek voor je schrijven, als ghostwriter.

De privé-uitgever of zelfuitgever

Dit is een ondernemer / auteur die alles zelf regelt, bepaalt en betaalt en de boeken onder zijn of haar eigen naam uitgeeft.

De literair agent

Een literaire agent helpt je (als hij je boek aanneemt) om een passende uitgever te vinden en onderhandelt voor jou over de voorwaarden en de royalty's.

Welke vorm is de beste?

Iedere vorm heeft haar eigen voor- en nadelen. Er is geen sprake van slecht of goed, maar helaas wel van veel onduidelijkheid. Daarom is het belangrijk om je goed te verdiepen in de dingen die nodig zijn rond het uitgeven van een boek, en om de partij met wie je mogelijk in zee gaat zo veel mogelijk vragen te stellen. Praat ook met andere auteurs om ervaringen uit te wisselen en sluit je aan bij online groepen voor auteurs.

Het is moeilijk om een uitgever te vinden, vooral als je een uitgever zoekt in de klassieke zin van het woord. Daardoor gaan sommige auteurs in zee met de eerste de beste uitgever die ‘ja’ zegt, zonder te weten wat voor uitgever het precies betreft en welke mogelijkheden er zijn om af te wijken van standaard afspraken.

Wat de juiste keuze is hangt af van jouw boek, van het doel dat je hebt met je boek en van je vaardigheden, je netwerk en de hoeveelheid tijd en geld die je beschikbaar hebt. Wat wil en kun je allemaal zelf doen? Wil je het boek voornamelijk in eigen kring verkopen of wil je in iedere boekhandel liggen? Wil je een oplage van tientallen, honderdtallen of duizendtallen? Ben je een beroemdheid wiens boek aantrekkelijk zal zijn voor boekhandels en media, of schrijf je over iets opzienbarends?

Denk goed na over deze vragen en maak een keuze die bij je past!

Kun je als auteur wel wat marketinghulp gebruiken?

- Meld je aan voor onze nieuwsbrief met marketingtips voor auteurs
- Word lid van onze groepen op LinkedIn en Facebook (open voor alle auteurs)
- Voor zelfverkopende auteurs: plaats je boek op Bestelbijdeauteur.nl

bijgewerkt op: 28-03-2024