Recensie van de autobiografische roman ‘Pilletje erbij’ door Renée Lafeber
Blog door: Loes VorkAls ik het boek ‘Pilletje erbij’ door Renée Lafeber uitpak, vind ik daarbij een kaart van de auteur met het opschrift ‘Here comes trouble’. Hoe toepasselijk, want het boek beschrijft de GGZ begeleiding die hoofdpersoon Ciska krijgt wanneer ze rond haar veertigste uit het niets mentale klachten krijgt. Eigenlijk moet ik het woord ‘begeleiding’ ook tussen aanhalingstekens plaatsen, want het is een aaneenschakeling van ellende die Ciska te verduren krijgt bij de GGZ. Haar gezondheid wordt in die tien jaar alleen maar slechter.
Dit is vast geen vrolijk boek, maar toch heb ik zin om het te lezen omdat ik al bij de eerste twee zinnen op de achterflap herkenning ervaar. Er staat: ‘Wanneer Ciska met rugpijn bij een internist terecht komt, krijgt zij medicijnen voorgeschreven die eigenlijk voor mensen met een depressie zijn. Haar rugklachten lijken minder te worden, maar vanaf dat moment krijgt ze last van raadselachtige draaikolken in haar hoofd’.
Toen ik alweer jaren geleden mijn enkel blesseerde, de genezing lang duurde en de mensen om mij heen steeds vaker zeiden dat ik eens naar de dokter moest gaan, ging ik naar de huisarts die me een onstekingsremmer voorschreef. Prompt daarop ging het mentaal helemaal niet goed met mij. Ik voelde me depressief op een manier die ik niet kende van mezelf. Het was nachtmerrieachtig, alsof ik mijn leven niet meer kon bereiken.
Het is een kloek boek, dat Pilletje erbij! Een dikke pil van bijna vierhonderd pagina’s. Ik ben heel benieuwd of het aantrekkelijk geschreven is. Dat is het! Ik lees het binnen enkele dagen uit. En hoewel ik eerder boeken las over miskleunen in de mentale gezondheidszorg, val ik van de ene verbazing in de andere. Ik vraag me voortdurend af hoe dit toch mogelijk is. Falende systemen, falende medicijnen en falende hulpverleners. Mensen waarvan je je soms afvraagt waarom ze überhaupt dit werk zijn gaan doen. Artsen die vol overtuiging dingen voorschrijven waarvan al lang bekend is dat ze dat beter niet kunnen doen. Cliënten die in een omgeving worden geplaatst die hun situatie verslechtert, in plaats van verbetert. Zieke mensen die meer hebben aan hun lotgenoten dan aan de professionals om hen heen.
Ciska vindt een uitweg. Het is een uitweg van bloed, zweet en tranen, maar ze vindt hem, dankzij een psychiater die wél ziet wat er met haar aan de hand is. Haar man bleef haar al die tijd steunen maar ze heeft tien belangrijke jaren in de ontwikkeling van haar kinderen gemist en zal hun vertrouwen in haar als moeder opnieuw moeten opbouwen, als dat al mogelijk is. Falende zorg is niet alleen pijnlijk voor de betreffende cliënten en patiënten, maar heeft ook verstrekkende gevolgen voor hun gezinnen en omgeving.
Het boek maakte veel bij me los. Maar Renée heeft het goed beschreven, op een manier waardoor het te doen is om het te lezen. Soms door de humor, soms door de eenvoudige, beeldende manier van beschrijven. Bijvoorbeeld hoe een psychiater in opleiding haar geruite plooirok gladstrijkt en de laptop op haar schoot legt. Vervolgens vraagt ze Ciska om allerlei gegevens, die gewoon in het dossier staan dat ze voor zich op het scherm ziet en dat ze ter voorbereiding van de afspraak door had kunnen nemen. De afspraak eindigt met de toezegging dat ze het ‘zo snel mogelijk’ zal bespreken met haar superieuren. Kortom, weer een gesprek dat niets oplevert…
Het is ongelooflijk, wat Ciska en haar medecliënten doormaken. Tegelijkertijd weet ik dat dit boek weliswaar 'geromantiseerd' (tot roman verwerkt) en geanonimiseerd is, maar de situatie binnen de GGZ is levensecht. De roman is autobiografisch, dus gebaseerd op echte gebeurtennissen.
Lees 'Pilletje erbij' als je zelf worstelt met mentale klachten en medicijnen gebruikt, maar ook als je naaste bent van iemand die in behandeling is. En lees het als je professional bent in de geestelijke gezondheidzorg, in welke functie dan ook. Lees het en maak verschil. Wees als Wim, de psychiater die echt naar de mens keek en naar de oorsprong van Ciska’s klachten, in plaats van voort te borduren op een door collega’s ingeslagen weg.
En wat ben ik ontzettend dankbaar dat ik zelf deze GGZ route niet heb hoeven te bewandelen. Nadat ik besefte hoe slecht ik me voelde en dat dat was begonnen na het innemen van de onstekingsremmers voor mijn enkel, las ik de bijsluiter. Ik herkende de beschreven verschijnselen en stopte meteen met de medicijnen. Mijn enkel herstelde op eigen kracht. Dit heb ik echter nooit teruggekoppeld aan mijn huisarts… Misschien moet ik dat toch maar eens doen!
Leuk om te weten: je kunt dit boek via mail rechtstreeks bij de auteur bestellen.
Loes Vork is neerlandicus, medeauteur van het boek ‘Denk je dat je mij kunt helpen? Hoe het is om in therapie te zijn’ en medeoprichter van het boekenplatform Bestelbijdeauteur.nl
