Mag je als auteur je boek (ook) zelf verkopen?

Dat zelfuitgevers hun boek zelf verkopen is logisch. Maar mag het ook als je bij een uitgever zit?

Blog door: Loes en Nienke Vork

Dat zelfuitgevers hun boek zelf verkopen is logisch. Maar mag je je boek ook zelf verkopen als je je boek uitgeeft bij een uitgeverij?

Er is in ieder geval geen wet die dat verbiedt.

Er is wel een wet die voorschrijft dat de verkoopprijs van je boek overal gelijk moet zijn. Ook mag je niet zomaar korting geven op je boek. Op de site van het Commissariaat voor de Media staat uitgelegd hoe dat zit met de vaste boekenprijzen.

Op de site van Charlottes Law vind je meer informatie over het geven van korting op boeken (Wanneer mag je korting geven op boeken?).

Mini-onderzoek onder 24 uitgevers

Toen Nienke Vork startte met haar afstudeerproject rond Bestelbijdeauteur.nl (voor de opleiding Ondernemerschap aan de HHS), merkte ze dat sommige mensen denken dat auteurs hun boek helemaal niet zelf mógen verkopen. Er zou een ‘exclusiviteitscontract’ gelden. Tegelijkertijd kennen we het voorbeeld van een auteur die ook ondernemer is (geen zelfuitgever), en die haar boek naast de gebruikelijke kanalen als boekhandels en webshops ook via haar eigen webshop verkoopt en daarover goede afspraken heeft gemaakt met haar uitgever. Twee tegengestelde voorbeelden dus.

Omdat we hierover verder geen informatie of onderzoek konden vinden besloot Nienke om de informatie zelf te verzamelen. Ze stuurde in de herfst van 2022 een zeer korte mail met twee praktische vragen aan 54 uitgeverijen die ze vond via Google. Ze selecteerde uitgevers waarvan de namen haar bekend voorkwamen, onder meer door haar stage bij een boekhandel. Binnen acht dagen had zij antwoord van 24 uitgevers.

Hier de resultaten van het mini-onderzoek onder 24 uitgevers:

Kunnen auteurs bij uw uitgeverij, als ze dat willen, hun boek ook zelf verkopen, bijvoorbeeld via een eigen webshop of bij lezingen?

Ja: 21
Nee: 2
Geen antwoord: 1

Zo ja: Heeft uw uitgeverij standaard afspraken over inkoopkorting voor de auteur?

Ja: 18
Nee: 1
Geen antwoord: 2

Interessante toelichtingen!

We hadden onze vragen expres kort en simpel gehouden omdat we vaak merken dat mensen enquête moe zijn. Best veel uitgevers namen echter de moeite om een extra toelichting te geven. Je vindt die toelichtingen hieronder, niet bewerkt (op één d/t fout na) maar uiteraard wel geanonimiseerd.

Wij vonden deze toelichtingen erg interessant omdat daaruit blijkt dat er grote verschillen zijn tussen uitgevers, en dat uitgevers hun eigen manier vanzelfsprekend vinden.

We kwamen er ook achter dat ‘zelf verkopen’ verschillend kan worden opgevat. Dat er boeken verkocht kunnen worden bij lezingen en trainingen en dergelijke, dat is wel duidelijk. Sommige uitgevers denken bij zelf verkopen meteen aan een constructie die leidt naar CB, webshop of uitgever die de bestelling verder afhandelt (al dan niet met verkoopcommissie voor de auteur, oftewel een affiliate link). Bij Bestelbijdeauteur.nl denken we echter aan daadwerkelijk zelf verkopen, rechtstreeks aan de lezers, dus: op voorraad hebben, bestelling en betaling in ontvangst nemen en verzending zelf regelen, inclusief signeren en eventueel een persoonlijke opdracht.

De spontaan gegeven toelichtingen van de uitgevers

✒️ Het standaardcontract voorziet dat auteurs eigen exemplaren kunnen aankopen met 40% korting op de winkelprijs exclusief B.T.W.

✒️ Het contract voorziet dat de auteur niet verkoopt via de kanalen die de uitgeverij bedient (boekhandels, online, events…), wel via eigen kanalen (lezingen, optredens, eigen webstek).

✒️ Nee, over het algemeen mogen de auteurs hun boek niet zelf verkopen. Meestal willen ze dat ook juist niet.

✒️ Soms worden er inderdaad uitzonderingen gemaakt als een auteur ergens in het buitenland een lezing moet houden waarbij een mogelijk is om boeken te verkopen. Als het ons als uitgeverij dan niet lukt om de boeken daar op tijd te krijgen en de verkoop te regelen met de/het betreffende universiteit/instantie/boekhandel/festival, dan kan het gebeuren dat een auteur daar zelf een rol in gaat spelen. Maar meestal willen de auteurs deze financiële en logistieke rompslomp niet, en doen we ons best om het zelf met de verkoper in buitenland te regelen.

✒️ Onze uitgeverij heeft niet of nauwelijks contracten met de auteurs zelf maar met de oorspronkelijke uitgeverij of met de literaire agent die de vertaalrechten beheert, omdat onze uitgeverij eigenlijk bijna uitsluitend vertalingen uitgeeft. Wij vertalen vanuit alle talen naar het Engels en kopen de vertaalrechten via agenten en uitgeverijen.

✒️ Wij hebben geen zelfverkopende auteurs in ons fonds en daar is onze uitgeverij op dit moment niet op ingericht.

✒️ Tot nu toe hebben we alleen vertaald werk uitgegeven. Auteurs zullen over het algemeen hun eigen werk niet in vertaling verkopen. Mochten ze dat wel willen, dan zouden daar zeker afspraken over te maken zijn.

✒️ Boekhandels hebben soms een vaste verkoopafspraak met de organisatie van lezingen. In dat geval willen we niet dat de auteur zelf gaat verkopen, want dan krijgen wij geheid ruzie met die boekhandel. Dus bij lezingen vragen we eerst aan de organisatie of er een boekhandel is die de verkoop doet, en als die er niet is, dan mag de auteur zelf. (Waarbij ik wel de kanttekening moet maken dat veel auteurs het gênant vinden om hun eigen boek te “moeten” verkopen.)

✒️ Willen ze na de 20 gratis auteursexemplaren nog meer boeken (om te verkopen of om weg te geven), dan kopen ze die in met auteurskorting: 40%.

✒️ Auteurs mogen naar werk/uitgave linken. Op de eigen site plaatsen is niet gebruikelijk. Wel mogen ze met korting hun eigen titels inkopen maar ze dienen dit te verkopen tegen het bedrag waarvoor wij het ook verkopen (en mogen het dus niet met korting doorverkopen).

✒️ Het is niet gebruikelijk dat auteurs zelf hun boek verkopen, maar het komt wel eens voor. Met name bij auteurs die een groot netwerk hebben en via bijv. lezingen hun titels verkopen. Daarbij is met de uitgever een afspraak gemaakt over inkoopkorting.

✒️ Standaard is 30% korting maar dat verschilt uiteraard per boek.

✒️ Standaard korting van 30%.

✒️ Vergelijkbaar met boekhandelskorting

✒️ Auteurs kunnen hun eigen boek bij de uitgeverij kopen met een standaard korting van 30%. Het staat hen vrij deze via hun eigen kanalen te verkopen.

✒️ De inkoopkortingen liggen doorgaans tussen de 20 en 40 procent.

✒️ Naast het standaardverhaal van elke literaire uitgeverij bied ik de mogelijkheid van een joint venture: samen investeren, samen winst (of verlies) delen. In principe zou dit van de auteur meer een ondernemer moeten maken, die dan ook meer belang krijgt bij zelf (ongegeneerd) verkopen. Maar niet elke auteur is zo ondernemend, en er zijn bij mij dan ook maar weinig auteurs die gebruik maken van die mogelijkheid.

✒️ Wij stimuleren in alle gevallen boekverkoop via een boekhandel. Bij lezingen of boekpresentaties wordt dus ook altijd de samenwerking opgezocht met een lokale boekhandel. Boekverkopers zijn een belangrijke katalysator in de loopbaan van een auteur, dat koesteren we en we passeren deze partijen dus niet.

✒️ Wat contractueel vastgelegd wordt, is een zaak tussen de uitgever en de auteur 😊

✒️ Nee, zo werkt het bij mij niet: de auteur schrijft en ik verkoop hun boeken.

✒️ Onze auteurs mogen zeker hun eigen boeken ook doorverkopen, ze krijgen daarvoor een standaardkorting van 25% tot 50 stuks, 30% tot 100 stuks en 35% boven de 100 stuks. Dit zijn eveneens de percentages voor boekhandels, ze hoeven daar dus niet mee te concurreren. Uiteraard is de verkoopprijs gewoon de vaste prijs die we hebben vastgelegd bij het Commissariaat van de Media. Wanneer auteurs boeken kopen om weg te geven, betalen ze ook de vaste boekenprijs.

✒️ Mocht een auteur via een webshop (of op andere wijze) willen verkopen, dan zijn er inderdaad (standaard) afspraken over de inkoopkorting, welke in het auteurscontract vastgelegd kunnen worden.

✒️ In het literaire modelcontract is dat niet het geval, maar er kan altijd een addendum worden toegevoegd over specifieke afspraken. Als er niets in het contract staat over verkoop door de auteur zelf, is dit in principe niet mogelijk zonder aansluiting bij het CB (Centraal Boekhuis). Is een auteur hier wel aangesloten (doordat de auteur zelf eigenaar is van een (digitale) boekhandel), dan is dit in principe gewoon mogelijk. Een webshop aansluiten met alleen één of een paar titels van de auteur zelf, brengt waarschijnlijk meer kosten dan baten met zich mee.

✒️ Er is bij ons voor zover ik weet geen sprake van auteurs die zélf via een eigen webshop hun boeken verkopen. Het is makkelijker voor auteurs om een link te plaatsen die verwijst naar een online verkooppagina, bijvoorbeeld via bol.com of boekenwereld.com, dan om zelf (met eigen risico) boeken op te kopen om door te verkopen. Over zelf afgenomen exemplaren worden geen royalty’s uitbetaald, dus de auteur zou vaste royalty’s zonder risico ruilen tegen boekhandelswinst, met risico om met voorraad achter te blijven.

✒️ In regel krijgen de auteurs 40% korting op hun eigen titels. Deze korting is vrij algemeen in het boekenvak en wordt opgenomen in het contract met de auteur.

✒️ In denk dat wij in geen enkel auteurscontract de auteur verbieden zelf boeken te verkopen, maar als uitgever willen wij wel exclusiviteit mbt levering aan boekhandel, groothandel, supermarkten,…. Die 40% korting die de auteur krijgt, volstaat overigens niet als marge om door te leveren aan deze kanalen. Die willen meer.

✒️ Er zijn inderdaad veel auteurs die via eigen kanalen mooie aantallen realiseren … maar dat vinden wij als uitgeverij juist leuk en willen we zeker niet verbieden of inperken. De verkoop die deze auteurs realiseren via lezingen, optredens, workshop, een eigen webshop,….. zien wij als een extra. Als uitgeverij zouden we deze verkoop anders nooit realiseren. Bedenk ook dat het vaak om kleinschalige initiatieven gaat. Als een auteur op het einde van een lezing, ergens in een dorp aan de andere kant van het land, aan 25 genodigden 6 exemplaren verkoopt (met dus 40% marge) is dat mooi geregeld. Hij/zij verdient er wat aan en wij moeten als uitgever toegeven dat het in de praktijk onmogelijk is om zelf de verkoop organiseren.

✒️ In het contract met de auteur is niet standaard een afspraak gemaakt over inkoopkorting. Maar als auteurs aangeven boeken te willen inkopen, krijgen ze een korting van 40%

✒️ Er zijn nog veel meer mogelijkheden! Zo zijn er auteurs met een groot eigen netwerk, die bijvoorbeeld vereniging, bedrijf, fanclub, politieke partij (etc.) waarin ze een belangrijke rol spelen kunnen interesseren om een grote hoeveelheid boeken tegelijk af te nemen. Die auteurs kunnen dan met de uitgever afspreken dat ze commissie krijgen voor zo’n bulkverkoop.
En er zijn auteurs met een eigen website, die daar een button kunnen plaatsen waarop je kan doorklikken naar de verkoopsite van de uitgeverij. Die spreken dan met die uitgeverij af dat ze daarvoor commissie krijgen.