Redacteur, schrijfcoach, corrector, persklaarmaker… wie doet wat?
Proeflezers, schrijfcoaching, inhoudelijke redactie, tekstredactie, persklaar maken, correctie… oh ja, en dan ook nog vormgeving.
Persklaarmaker en corrector Jolanda Geels legt in deze gastblog uit wat je allemaal nodig hebt om van je idee of manuscript een goed boek te maken dat naar de drukker kan. Want kwaliteit is extra belangrijk wanneer je een boek in eigen beheer uitbrengt!
Een boek maak je niet alleen
Oké, het schrijven van een manuscript kan alleen jij maar doen. Het verhaal zit immers alleen in jouw hoofd. Maar het hele proces van verhaal tot uitgegeven boek is geen proces dat je alleen doet. Zeker niet als je ervoor wilt zorgen dat je boek ook dusdanig goed in elkaar zit dat mensen het willen lezen, erover vertellen aan vrienden en het aanbevelen.
Ben je een van de gelukkigen die hun boek via een uitgever kan publiceren? Dan word je over het algemeen vanzelf meegenomen in een proces van redactie en correctie. Maar breng je je boek volledig op eigen kracht uit dan zul je het allemaal zelf moeten organiseren. Ik snap dat dit overweldigend kan zijn.
Om je een leidraad te geven wie er allemaal betrokken kunnen (of eigenlijk: moeten) zijn, geef ik je hieronder een overzicht van mensen die jou kunnen helpen om het meest waanzinnige boek van jouw manuscript te maken.
Zo is het bijvoorbeeld heel handig om een schrijfcoach in te schakelen. Deze schrijfcoach is jouw sparringpartner tijdens het schrijven van je boek. Met hem of haar kun je het plot van je boek bespreken of de ontwikkeling van je personages in kaart brengen. Een schrijfcoach helpt je met het maken van een schrijfplan en houdt je daar ook aan. De welbekende stok achter de deur.
Loop je vast in je verhaal? Bespreek het met je schrijfcoach. Zo word jij geholpen om met een waanzinnig manuscript de eindstreep te halen.
Dan is daar nog de inhoudelijk redacteur. Die komt over het algemeen in beeld als je manuscript klaar is. De inhoudelijk redacteur kijkt bijvoorbeeld naar de spanningsboog in het verhaal. Is de opbouw logisch? Maar deze redacteur kijkt bijvoorbeeld ook naar het tempo in het verhaal, de vertelstijl en nog veel meer.
Proeflezers zijn ook altijd fijn om in te schakelen. Zij kijken naar jouw manuscript met het oog van een lezer en dat is toch weer anders dan als iemand met een professioneel oog naar je manuscript kijkt. Kies deze proeflezers daarom zorgvuldig (niet te veel) en zorg ervoor dat je mensen uitkiest die vanuit verschillende invalshoeken naar je manuscript kijken
Een tekstueel redacteur (ook wel persklaarmaker genoemd) checkt jouw manuscript meer ingezoomd dat de inhoudelijk redacteur. Naast dat de tekstueel redacteur ervoor zorgt dat jouw manuscript technisch in orde is – geen zachte returns, inspringen bij elke nieuwe alinea (behalve bij de eerste alinea van een nieuw hoofdstuk) – let deze op nog veel meer dingen.
Zijn de dialogen bijvoorbeeld wel logisch? Het is bijvoorbeeld een beetje gek als een persoon van twintig jaar heel ouderwetse woorden gebruikt.
Zitten er geen consistentiefouten in? Dat de Robin in het verhaal eerst een man is en later toch een vrouw blijkt te zijn. Of dat er het derde hoofdstuk wordt gesproken van de blonde krullen van de hoofdpersoon en dat er later sprake is van golvend bruin haar.
Dit soort fouten leidt namelijk enorm af tijdens het lezen. Mensen willen niet terug moeten bladeren om te checken wat er nu precies bedoeld wordt. Ze willen gewoon even relaxed lezen en in een verhaal meegenomen worden. Dat lukt niet als ze telkens denken: hè? Wat bedoelt-ie nou? Was het niet eerst zus of zo?
Die vragen heeft de tekstredacteur al gesteld en opgelost.
Een andere belangrijke schakel in het proces is de vormgever. Een vormgever geeft je boek dus vorm 😊, zodat jij een pdf in handen krijgt dat eruit ziet zoals jouw gedrukte boek er straks ook uit gaat zien. De vormgever kijkt naar het lettertype, de grootte van de letters en zorgt ervoor dat de marges goed staan. Een mooie omslag is het eerste wat je potentiële lezer ziet. Ook hiervoor kun je bij de vormgever terecht. Een zeer belangrijk onderdeel tijdens het maakproces dus.
De corrector is in principe de allerlaatste stap. De corrector neemt jouw manuscript woordelijk door. Let op alle puntjes, komma’s en aanhalingstekens. Zijn de woorden goed afgebroken bij het vormgeven? Is er niet toch nog een typfoutje ingeslopen? Als je corrector je manuscript met een luizenkam heeft doorgenomen, weet je zeker dat je boek zo foutloos als mogelijk is.
Het zijn dus best wel wat mensen die meewerken aan het verwezenlijken van jouw droom: het uitbrengen van een boek.
Wil je weten hoe Jolanda Geels te werk gaat als tekstredacteur? In haar Proeverij checkt zij maximaal tien pagina’s van jouw manuscript op precies dezelfde manier als zij met een volledig manuscript zou doen.
